Ưu tiên cấp nước cho vùng hạ du sông Vu Da – Thu Bồn để ứng phó với hạn, mặn vùng hạ du sông Vu Da – Thu Bồn. Nhưng đến ngày 11/4 sắp tới , khi lượng nước về hồ đúng mực nước quy định, thủy điện A Vương sẽ vận hành phát điện phù hợp theo Quy trình 1865 .
Giảm phát điện để tích nước vào hồ
Nguyên nhân do năm nay không có mưa lớn, lượng mưa ít hơn nhiều so với mọi năm dẫn tới tình trạng thiếu hụt nguồn nước cũng khá trầm trọng. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Nam, Trương Xuân Tý cho biết, vào giữa tháng 11-2019, mực nước tại các hồ chứa thủy điện A Vương, Sông Bung 4 xuống mức quá thấp, không bảo đảm mực nước tối thiểu theo quy định, cho nên tỉnh Quảng Nam đề nghị chủ đầu tư hai nhà máy thủy điện nêu trên dừng vận hành xả nước phát điện đến hết ngày 31-12-2019 để tích nước, góp phần chống hạn và xâm nhập mặn cho vùng hạ du trong mùa khô năm 2020. Thực hiện chủ trương của tỉnh Quảng Nam, hai nhà máy thủy điện đã tạm dừng phát điện trong một thời gian dài để cải thiện mực nước. Tuy nhiên, do lượng mưa ở miền núi năm nay giảm, nên lượng nước tích được vẫn không đạt đến mực nước dâng bình thường. Giám đốc Công ty thủy điện Sông Bung, Lê Đình Bản (chủ đầu tư Nhà máy thủy điện Sông Bung 4) cho biết, mặc dù hai tổ máy đã dừng hoạt động gần một tháng, chỉ phát những giờ cao điểm để bảo đảm an ninh năng lượng, nhưng do mỗi ngày lượng nước chảy về hồ khoảng 25 đến 30 m3/giây, thấp hơn nhiều so cùng kỳ các năm trước, nên hiện mực nước mới đạt khoảng 75% dung tích hữu ích và đang thiếu hụt khoảng 54 triệu m3 so với thiết kế. Do thiếu nước, sản lượng điện trong năm 2019 của nhà máy bị sụt giảm nghiêm trọng, chỉ đạt khoảng 48,9% kế hoạch giao. “Cũng như thủy điện Sông Bung 4, Nhà máy thủy điện Sông Bung 2 nằm trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn có dung tích hồ chứa 73,4 triệu mét khối, nhưng đến nay mới tích được 46,5% dung tích thiết kế”, ông Lê Đình Bản cho biết.
Thông tin từ Tổng công ty phát điện 2 (EVNGENCO2) cho biết, từ mùa lũ năm 2019, lượng nước ở vùng thượng lưu sông Vu Gia – Thu Bồn đã xuống mức thấp kỉ lục. Một số nhà máy thủy điện vào thế buộc phải “phá vỡ” quy trình vận hành liên hồ chứa do không tích đủ nước. Nguồn nước tại các hồ chứa thủy điện đầu nguồn sông Vu Gia – Thu Bồn, như: A Vương, Sông Bung 4 đến cuối mùa lũ năm 2019 đều ở rất thấp, riêng hồ A Vương đến ngày 31.12.2019 chỉ đạt 354 m, thấp hơn 26 m so với mực nước dâng bình thường 380 m, tương đương thiếu hụt gần 200 triệu mét khối. Các tháng đầu năm 2020, các hồ chứa phải hạn chế phát điện để trữ nước phục vụ chống hạn cho hạ du. Với tần suất nước về các hồ A Vương, Sông Bung 2, Sông Bung 4 đặc biệt thấp với tần suất xấp xỉ 100%. Đến nay, mực nước các hồ thủy điện đều thấp hơn mực nước quy định theo quy trình vận hành liên hồ chứa.
Đại diện Công ty CP Thủy điện A Vương (AVC) cho hay, trước tình hình khô hạn về nguồn nước trong các tháng mùa mưa năm 2019 vừa qua, nhà máy thủy điện A Vương đã hạn chế phát điện từ ngày 22.11.2019. Từ ngày 1.12.2019 đến nay, nhà máy đã ngừng vận hành và thực hiện tích nước theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 1865/QĐ-TTg ngày 23.12.2019 (Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn, gọi tắt Quy trình 1865) và văn bản số 352/UBND-KTN ngày 17.1.2020 của UBND tỉnh Quảng Nam để ưu tiên tích nước hồ, phục vụ việc điều tiết phát điện, cấp nước hạ du trong mùa khô 2020.
Lưu lượng nước về hồ A Vương trong các tháng 1, tháng 2 và những ngày đầu tháng 3 cao hơn tần suất 98% nên khả năng mực nước hồ đạt khoảng mực nước của phụ lục 3 Quy trình 1865 kéo dài đến nửa đầu tháng 4.2020 so với nhận định trước đây là ngày 1.4 (cụ thể vào ngày 11.4 là 369,4 m và đến ngày 20.4 là 372,2 m). Theo ông Ngô Xuân Thế – Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương (AVC) cho biết, trên cơ sở nguồn nước tích trữ trong hồ thủy điện A Vương và dự báo tình hình thủy văn nước về hồ trong thời gian từ nay đến khi mực nước đạt phụ lục 3 Quy trình 1865, AVC đề xuất phương án nhà máy tiếp tục dừng vận hành cho đến khi mực nước hồ nằm trong khoảng mực nước của phụ lục 3.
Nhưng đến ngày 11.4, mực nước hồ đạt 369,95 m, trong khoảng mực nước quy định tại phụ lục 3 và từ thời điểm này nhà máy thực hiện vận hành phát điện theo Điều 19 Quy trình 1865. Trong quá trình vận hành phát điện, nhà máy A Vương sẽ theo dõi sát tình hình thủy văn hồ chứa và kịp thời báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vận hành phù hợp với Quy trình 1865 và nhu cầu thực tế sử dụng nước của địa phương, ông Thế nói.
Lượng Nước ở Hồ Thủy điện A Vương (Quảng Nam) Chỉ đạt 30% Dung Tích, Thiếu Gần 170 Triệu Mét Khối Nước.Không thể “giải hạn” khi kho nước cạn dần
Theo lãnh đạo Tổng giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương (AVC), kho nước của các hồ chứa thủy điện đầu nguồn sông Vu Gia – Thu Bồn hiện rất ít ỏi so với tổng lưu lượng tự nhiên của toàn bộ lưu vực sông và không có khả năng bổ sung thêm lượng nước cho hạ du khi mùa khô năm 2020 còn rất dài. Việc sử dụng kho nước dự trữ này vào thời điểm nào thích hợp hiện đang được Thủ tướng giao cho chính quyền thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất của các thủy điện, đảm bảo ổn định hệ thống điện.
Tuy nhiên, theo AVC , vấn đề này không ảnh hưởng nhiều đến sản lượng và doanh thu của Công y. Bởi nước từ các hồ thủy điện vẫn được xả qua tua-bin phát điện rồi chảy về hạ du. Lượng nước này nếu phát điện trước thì khỏi phát sau. Các hồ thủy điện không mất sản lượng điện khi thực hiện các yêu cầu chạy máy phát điện để cung cấp nước cho hạ du.
Nhưng vấn đề đặt ra lúc náy là , với tình hình thời tiết cực đoan như những năm gần đây, hạn hán, xâm nhập mặn trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn diễn ra thường xuyên, thì việc sử dụng lượng nước trên các hồ thủy điện là không đủ để giải quyết an toàn bài toán chống xâm nhập mặn vùng hạ du. Từ đó, đặt ra bài toán cho các cấp có thẩm quyền, TP.Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam về giải pháp căn cơ cho việc chống hạn, nhiễm mặn trong dài hạn.
Liên quan đến nài toán chống hạn mặn cho lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn , mới đây, ngày 12.3, UBND TP.Đà Nẵng có văn bản về việc đề nghị vận hành xả nước từ các hồ chứa thủy điện để đảm bảo cấp nước sinh hoạt tại thành phồ, qua đó yêu cầu thủy điện A Vương thực hiện xả nước bắt đầu từ 9 giờ ngày 13.3 đến khi Đà Nẵng thi công xong tuyến đập tạm số 2 trên sông Cẩm Lệ. Ngay sau khi nhận được văn bản này, AVC đã đăng ký công suất phát điện và làm việc với các đơn vị liên quan huy động phát điện nhà máy A Vương để đáp ứng yêu cầu của văn bản nêu trên. Tuy nhiên, tại văn bản này, AVC cũng bày tỏ lo lắng khi lượng nước tích được trong hồ tính đến ngày 16.3 chỉ 367,84 m. Trong khi đó mực nước hồ tiếp tục giảm thấp do lưu lượng nước về hồ A Vương thấp hơn lưu lượng xả từ 3 – 4 lần. Do đó, AVC đề nghị các cơ quan thẩm quyền xem xét, có ý kiến về phương thức điều tiết, vận hành hồ A Vương trong mùa khô năm 2020 tuân thủ Quy trình 1865 và phù hợp với tình hình thủy văn hiện tại và dự báo trong cả mùa khô năm 2020.
Dừng 2 tổ máy phát điện, đại tu nhiều hạng mục để đảm bảo an toànTheo dự báo, tình hình nắng hạn trong năm 2020 có thể kéo dài, lượng mưa ít, nên nhiều Nhà máy thủy điện ở khu vực miền trung sẽ đối diện với tình trạng thiếu nước để phát điện và điều tiết nước cho vùng hạ du. Do vậy, để giải quyết bài toán hài hòa giữa vận hành phát điện và điều tiết nước cho sản xuất, sinh hoạt ở vùng hạ du cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa chủ đầu tư các nhà máy thủy điện, chính quyền và người dân trong khu vực về sử dụng nguồn nước sao cho hợp lý, tiết kiệm. Ngành nông nghiệp các tỉnh cũng chỉ đạo các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng sang các giống chịu hạn. Tuy nhiên, về lâu dài, các bộ, ngành T.Ư cần phối hợp các địa phương rà soát, điều chỉnh lại quy hoạch hệ thống thủy điện ở khu vực miền trung, tránh phát triển tràn lan, kém hiệu quả. Đồng thời, phát triển điện năng lượng sạch như: điện mặt trời, điện gió để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, góp phần ổn định cuộc sống người dân ở khu vực này. |
Trường Ca – Huy Đạt
