Bộ Xây dựng vừa ban hành Thông tư 12/2024/TT-BXD quy định chi tiết phương pháp xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích đô thị, trọng tâm là chiếu sáng và cây xanh. Thông tư này được kỳ vọng tạo hành lang pháp lý minh bạch, thúc đẩy hiệu quả đầu tư hạ tầng đô thị tại Việt Nam.
Bối cảnh ra đời
Việc quản lý chi phí dịch vụ công ích đô thị như chiếu sáng, cây xanh trước đây thường gặp bất cập do thiếu định mức cụ thể, dẫn đến lãng phí ngân sách hoặc chất lượng công trình không đảm bảo. Thông tư 12/2024/TT-BXD ra đời nhằm giải quyết vấn đề này, áp dụng từ ngày 15/02/2025, thay thế Thông tư 14/2017/TT-BXD.
Nội dung chính của Thông tư
- Định mức kinh tế – kỹ thuật
Thông tư quy định chi tiết cách tính toán chi phí cho từng hạng mục:
- Chi phí trực tiếp : Bao gồm vật liệu, nhân công, máy móc thi công.
- Vật liệu: Tính theo định mức hao phí và giá thị trường (ví dụ: đèn LED, dây điện, phân bón).
- Nhân công: Áp dụng đơn giá ngày công theo cấp bậc, được điều chỉnh theo điều kiện địa phương.
- Máy móc: Xác định giá ca máy dựa trên khấu hao, sửa chữa, nhiên liệu, và nhân công điều khiển.
- Chi phí quản lý chung : Tối đa 50% chi phí nhân công trực tiếp hoặc 5% chi phí sử dụng máy móc (nếu máy chiếm >60% chi phí).
- Thu nhập chịu thuế : Tính 5% trên tổng chi phí trực tiếp và quản lý.
- Ứng dụng công nghệ trong quản lý
- Phương pháp xác định giá ca máy : Sử dụng công thức tính toán dựa trên nguyên giá máy, khấu hao, và hệ số điều chỉnh theo môi trường (ví dụ: máy làm việc ở khu vực nước mặn được nhân hệ số 1.05 ).
- Khảo sát thực tế : Yêu cầu thu thập dữ nhật ký thi công, hóa đơn nhiên liệu, và báo cáo từ các đơn vị vận hành để xây dựng định mức sát thực tế.
Điểm mới nổi bật
- Minh bạch hóa chi phí :
- Định mức được xây dựng từ dữ liệu thực tế, tránh “độn giá” trong hợp đồng.
- Công thức tính giá ca máy rõ ràng, bao gồm cả chi phí nhiên liệu phụ (hệ số 1.02–1.05 tùy loại máy).
- Linh hoạt theo địa phương :
- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được quyền điều chỉnh định mức phù hợp với điều kiện địa phương (ví dụ: chi phí nhân công tại TP.HCM cao hơn Hà Nội).
- Tăng cường giám sát :
- Chi phí giám sát được tách riêng, yêu cầu kiểm tra chất lượng công trình định kỳ.
- Đơn vị quản lý phải báo cáo chi tiết về tiến độ, vật tư sử dụng, và nhân lực.
Tác động đến ngành chiếu sáng và cây xanh
Lợi ích
- Doanh nghiệp : Dễ dàng lập dự toán, giảm rủi ro tài chính nhờ định mức rõ ràng.
- Cơ quan quản lý : Kiểm soát ngân sách hiệu quả, đảm bảo chất lượng dịch vụ đô thị.
- Người dân : Hưởng lợi từ hệ thống chiếu sáng và cây xanh được duy trì tốt hơn.
Thách thức
- Thích ứng công nghệ : Nhiều đơn vị chưa quen với việc áp dụng AI, IoT vào quản lý chi phí.
- Nguồn nhân lực : Thiếu đội ngũ am hiểu cả kỹ thuật và quy định pháp lý mới.
Phản ứng từ các bên liên quan
- Bà Nguyễn Thị Lan, Chuyên gia kinh tế đô thị:
“Việc phân loại chi phí theo tỷ lệ % sẽ hạn chế thất thoát, nhưng cần tăng cường đào tạo để doanh nghiệp hiểu và áp dụng đúng.”
Kế hoạch triển khai
- Giai đoạn 2025–2026 :
- Tập huấn cho 1.000 cán bộ quản lý đô thị trên toàn quốc.
- Xây dựng cơ sở dữ liệu định mức trực tuyến để doanh nghiệp tra cứu.
- Giai đoạn 2027–2030 :
- Áp dụng thí điểm hệ thống AI giám sát chi phí tại Hà Nội, Đà Nẵng, và TP.HCM.
- Kết nối dữ liệu với Cổng thông tin quốc gia về xây dựng.
Kết luận
Thông tư 12/2024/TT-BXD là bước tiến quan trọng trong quản lý đô thị thông minh, giúp cân đối giữa hiệu quả kinh tế và chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào việc triển khai đồng bộ, đào tạo nhân lực, và sự phối hợp giữa các địa phương. Đây không chỉ là quy định pháp lý mà còn là động lực để ngành chiếu sáng và cây xanh Việt Nam phát triển bền vững.
Tuấn Nguyễn (tổng hợp)
