Ñô lir vong (Uống mừng đậy nắp bồ lúa) được xem là Lễ mừng lúa mới của người K’ho Sre, đây là một lễ hội độc đáo mang đậm dấu ấn của cư dân trồng lúa nước.
Sáng ngày 15.12, UBND H.Di Linh (Lâm Đồng) đã tổ chức phục dựng lễ hội Mừng lúa mới tại làng truyền thống dân tộc K’Ho Sre (thôn K’Long Trao 1, xã Gung Ré) với hàng trăm người tham dự, trong đó có 60 nghệ nhân, già làng là người dân tộc bản địa tại địa phương.
Ñô lìr vong, hằng năm người K’Ho Srê tổ chức lễ này khi mùa màng đã thu hoạch xong (theo thời vụ hiện nay thường vào khoảng tháng 3 dương lịch) tùy theo lựa chọn của chủ làng (kuăng bòn). Đây có thể xem là “Tết” của người Cơ ho Srê, Tết này có ý nghĩa đón lúa vào kho, theo tập quán, trong từng gia đình, người ta tổ chức hiến tế gà, lợn bôi máu lên vựa thóc, sàn kho, cửa ra vào, cửa sổ, mọi người luân phiên ăn tết nhà nhau, có khi lễ tết này kéo dài gần tháng trời… Hiện nay, Ñô lìr vong chỉ lưu giữ hạn chế ở một số gia đình (chủ yếu ở xã Bảo Thuận, Gung Ré – Di Linh), thời gian 1 ngày.
Chương trình phục dựng lễ Mừng lúa mới là một trong những hoạt động trong khuôn khổ Festival hoa Đà Lạt lần thứ 10 năm 2024, do UBND huyện Di Linh tổ chức.
Lễ Mừng lúa mới được phục dựng với hai phần phần lễ và phần hội. Trong đó phần lễ thể hiện nghi thức cúng Yàng kòi (Thần lúa) do các kra bòn (già làng) có uy tín trong cộng đồng trực tiếp thực hiện. Tại cây nêu, già làng đọc lời khấn kính ngưỡng các thần linh và cầu xin thần linh ban phước lành để cho cau bòn (dân làng) được ấm no, hạnh phúc, mưa thuận gió hoà, dân làng đoàn kết.
Sau các nghi thức khấn Yàng, là nghi thức hiến tế, con trâu được buộc vào cây nêu và các thanh niên thực hiện mô phỏng nghi thức đâm trâu. Chủ tế tiến hành khai chóe rượu cần phần mời rượu thần linh, quan khách và các kôñ pàng (bậc trưởng thượng), biểu diễn âm nhạc cồng chiêng bài Gung Me, Gung Ma (Chào mừng quan khách) và bài Nhu tơnơm (Uống rượu cần)…
Phần hội bắt đầu với những điệu múa của các chàng trai cô gái người K’Ho, âm thanh cồng chiêng rộn ràng… đại biểu và khách cùng hoà vào những làn điệu đặc trưng sôi động. Buổi trưa du khách được thưởng thức thịt trâu và các món ẩm thực đặc trung của người K’Ho Sre như cơm lam, cơm gói lá dầu, măng le, lẩu thịt trâu rau bép…
Già làng K’Keo – thôn Hàng Làng cho biết: “Việc phục dựng Ñô lìr vong giúp cho đồng bào người K’Ho Sre nhớ về cội nguồn, biết ơn thần linh cho cơm no áo ấm, giúp cho thế hệ trẻ hiểu hơn về văn hoá dân tộc mình”.
Bạn Tambộ Thuỳ (đội cồng chiêng thôn K’Long Trao 1) tự hào: “Lễ hội này giúp tụi em hiểu hơn về văn hoá của dân tộc mình, em hi vọng các lễ hội này gắn với du lịch địa phương, tạo công ăn việc làm cho các bạn trẻ”.
Phan Bông
