Ngày 23/8/2019 tại thành phố Đà Nẵng, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật thành phố Đà Nẵng phối hợp với Hội Chiếu sáng thành phố Đà Nẵng tổ chức Hội thảo Chiếu sáng thông minh trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tham dự Hội thảo có đông đủ các ban ngành của thành phố Đà Nẵng, các doanh nghiệp tiêu biểu trên cả nước liên quan đến chiếu sáng. Ông Phan Văn Chương – Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật thành phố Đà Nẵng cùng ông Phạm Tài – Chủ tịch Hội Chiếu sáng thành phố Đà Nẵng đồng chủ trì.
Hội thảo đã lắng nghe nhiều tham luận và cùng thảo luận những nội dung thiết thực liên quan đến chiếu sáng thông minh. Chiếu sáng là một phần không thể tách rời của cơ sở hạ tầng đô thị. Ở đây, cần giải quyết mâu thuẫn giữa nhu cầu về tiết kiệm năng lượng và chất lượng chiếu sáng. Chiếu sáng tốt có lợi cho người dân cũng giống như giao thông đô thị tốt. Các thành phố cần coi chiến lược chiếu sáng như một phần của chiến lược phát triển đô thị tổng thể. Chiếu sáng thông minh chính là chiếu sáng hiệu quả năng lượng. Khi lắp thiết bị điều khiển thông minh vào hệ thống chiếu sáng sẽ có thể tiết kiệm đáng kể chi phí năng lượng cho chiếu sáng đường phố.
Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 xu hướng xây dựng đô thị thông minh (Smart City) dựa trên nến tảng Internet kết nối vạn vật, IoT, trí tuệ nhân tạo để cải thiện chất lượng phục vụ của chính quyền đô thị, sử dụng hiệu quả và bền vững các nguồn năng lượng, tài nguyên thiên nhiên, tối ưu hóa việc điều hành và các dịch vụ công ích trở nên cấp thiết. Chiếu sáng thông minh (Smart Lighting) là một thành tố quan trọng trong đô thị thông minh. Các nhân tố sau đây sẽ thúc đẩy phát triển chiếu sáng thông minh các thành phố: Sự cần thiết phải giảm chi phí vận hành. Tiết kiệm đáng kể năng lượng (có thể đến 80%) và thời gian sống của đèn dài hơn. Chất lượng ánh sáng tốt hơn, rõ hơn và ít ô nhiễm ánh sáng hơn. Sự sáng tạo trong thiết kế chiếu sáng và nhiều chức năng hơn. An toàn và an ninh đường phố được cải thiện. Việc đô thị hóa đòi hỏi phát triển bền vững mức độ cao hơn. Chiếu sáng thông minh cho phép điều khiển linh hoạt cũng như thích ứng các điều kiện môi trường khác nhau, được nối internet có thể điều khiển từ xa về thời gian và cường độ chiếu sáng. Chiếu sáng thông minh dựa trên nền tảng kỹ thuật số thỏa mãn mọi yêu cầu về ánh sáng, hiệu quả cao về năng lượng. Điều này được thực hiện bằng việc sử dụng các hệ thống chiếu sáng tự động điều chỉnh độ sáng dựa trên các điều kiện môi trường bên ngoài.
LED là nguồn sáng có hiệu suất phát quang cao, LED thương mại thường đạt trên 100 lm/W. Hệ số thể hiện màu (CRI) của LED rất cao, vào khoảng 80-90. LED có tuổi thọ cao, vào khoảng 50.000h, vì vậy LED là nguồn sáng tối ưu cho kỹ thuật chiếu sáng tiết kiệm và hiệu quả. Đặc biệt LED cho phép dimming từ 0-100% quang thông định mức và điều chỉnh màu dễ dàng. Điều này giúp cho việc điều khiển LED thuận lợi hơn nhiều so với điều khiển các nguồn sáng khác. Nguồn sáng LED phối hợp với kỹ thuật điều khiển và mạng truyền thông tạo nên hệ thống Chiếu sáng thông minh. Các ứng dụng của công nghệ chiếu sáng thông minh có thể kể đến: Chiếu sáng trong nhà: căn hộ, siêu thị, văn phòng; Chiếu sáng ngoài trời: chiếu sáng cảnh quan đô thị, chiếu sáng đường giao thông… Những năm qua, Công ty cổ phần Bóng đèn Điện Quang, Công ty cổ phần bóng đèn Phích nước Rạng Đông …đã đồng hành cùng chiếu sáng thông minh. Nhận thức được xu thế phát triển của công nghệ chiếu sáng bằng đèn LED, các công ty trên mạnh dạn đầu tư xây dựng Trung tâm R&D nghiên cứu, phát triển sản phẩm, xây dựng quy trình công nghệ chế tạo, từng bước nội địa hóa nhiều linh kiện và sản phẩm LED, nghiên cứu, thiết kế, chế tạo và sẵn sàng cung cấp cho thị trường một số sản phẩm chiếu sáng thông minh…
Hệ thống chiếu sáng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng những năm qua không ngừng phát triển. Nếu như năm 1997 Đà Nẵng bắt đầu trở thành đô thị trực thuộc TW với khoảng 200 km chiều dài tuyến chiếu sáng, 8000 bộ đèn các loại và 70 tủ điện. Sau hơn 20 năm cùng với quá trình đô thị hóa, hệ thống điện chiếu sáng đã vươn xa và rộng khắp với quy mô tăng trưởng gấp 20 lần. Tính đến cuối tháng 7.2019 hệ thống chiếu sáng trên địa bàn Đà Nẵng bao gồm: 1.973 km chiều dài tuyến, 85.615 bộ đèn được lắp đặt trên tổng số 1.541 tủ điện. Thực tế nêu trên đòi hỏi chiếu sáng Đà Nẵng phải làm tốt công tác vận hành, xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ nền hệ thống điện chiếu sáng kết hợp với Trung tâm điều khiển hệ thống điện chiếu sáng tại Đà Nẵng theo hướng đô thị thông minh. Trước các yêu cầu và thách thức đặt ra, năm 2017 thành phố Đà Nẵng đã đầu tư và triển khai thí điểm mô hình trung tâm điều khiển với quy mô 50 tủ điện chiếu sáng và một Trung tâm quản lý đặt tại Công ty Quản lý vận hành điện chiếu sáng công cộng Đà Nẵng. Việc xây dựng Trung tâm điều khiển hệ thống điện chiếu sáng công cộng đảm bản giải quyết được bài toán tự động hóa trong vận hành, giám sát hệ thống điện chiếu sáng, phù hợp với xu thế chung của các nước trong khu vực. Sau thời gian thí điểm, UBND thành phố Đà Nẵng đã ban hành kế hoạch phát triển hệ thống điện chiếu sáng công cộng trên địa bàn thành phố. Tiếp tục nhân rộng mô hình vận hành Trung tâm điều khiển, áp dụng trên địa bàn thành phố với quy mô 200 tủ điện, chiếm tỉ lệ 20 % số tủ điện hiện có. Đây là tiền đề quan trọng để hệ thống điện chiếu sáng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đáp ứng được các yêu cầu đặt ra trong một đô thi thông minh hiện đại. Một số công trình chiếu sáng mỹ thuật nổi bật tại Đà Nẵng như cầu sông Hàn, cầu Thuận Phước, cầu Rồng, cầu vượt ngã ba Huế, tòa nhà Trung tâm hành chính thành phố…tạo cho Đà Nẵng đẹp hơn, lung linh hơn và thực sự là một thành phố hấp dẫn và đáng sống…
Hội thảo đã đạt được đồng thuận cao, tạo cơ sở để triển khai có hiệu quả chiếu sáng thông minh trong đô thị thông minh, nhất là trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Bài và ảnh: Nguyễn Xuân Tư
