Đại biểu Quốc hội đề xuất Luật Điện lực (sửa đổi) liên quan tới phát triển điện năng lượng tái tạo

Phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới

ĐBQH Nguyễn Duy Thanh cho rằng, về Dự án Luật Điện lực sửa đổi: Cơ chế phát triển năng lượng tái tạo (khoản 9 Điều 5). Tại khoản 9 Điều 5 dự thảo Luật hiện quy định về chính sách phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới. Tuy nhiên, để tăng cường tính khả thi của chính sách của Nhà nước về phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới, đề nghị thiết kế khoản 9 Điều 5 tương tự như khoản 8 Điều 5 của dự thảo Luật, theo đó, quy định rõ trách nhiệm của Chính phủ trong việc xây dựng và ban hành các cơ chế khuyến khích đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo, cũng như cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi.

Về khảo sát dự án điện gió ngoài khơi (Điều 40). Các Điều 40, 41, 42 dự thảo Luật hiện đang tách riêng hai quy trình lựa chọn nhà đầu tư cho hoạt động khảo sát dự án ĐGNK và hoạt động xây dựng dự án ĐGNK. Sau khi khảo sát, dữ liệu sẽ do Nhà nước sở hữu; bên thực hiện khảo sát được quyền đề xuất dự án, nhưng vẫn phải tham gia đấu thầu cạnh tranh để được lựa chọn là nhà đầu tư dự án.

Như vậy, cần có cơ chế hợp lý để đảm bảo quyền lợi của bên khảo sát nếu không được lựa chọn làm nhà đầu tư dự án. Bên khảo sát tự bỏ chi phí để khảo sát khu vực biển nhưng không nhận được lợi ích về mặt kinh tế, do không có quyền sở hữu dữ liệu khảo sát (Nhà nước sở hữu, nhà đầu tư không được bán hoặc cung cấp cho bên thứ ba), và cũng không được đảm bảo quyền phát triển dự án sau này (bắt buộc tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư).

Ngoài ra cần làm rõ: Nếu bên khảo sát không được lựa chọn làm đơn vị phát triển dự án, thì đơn vị phát triển dự án có được sử dụng dữ liệu khảo sát của bên khảo sát không? Do vậy, đề nghị bổ sung thêm một điểm vào Khoản 4 Điều 40 như sau: “d) Chính phủ quy định về quyền, trách nhiệm của các bên liên quan trong việc chia sẻ, khai thác, sử dụng và bảo mật dữ liệu khảo sát phục vụ nghiên cứu đầu tư dự án, khảo sát lập dự án và khảo sát phục vụ thiết kế dự án điện gió ngoài khơi”.

Về ưu đãi khi đấu thầu (khoản 4 Điều 27): Khoản 4 Điều 27 dự thảo Luật quy định “[…] Chính phủ quy định các cơ chế cụ thể về: […], bảo lãnh đầu tư, chuyển đổi ngoại tệ, các cam kết về chuyển giao công nghệ và sử dụng hàng hóa và dịch vụ trong nước, bảo đảm của nhà nước để thực hiện dự án đầu tư khi lập hồ sơ mời thầu, đặc biệt là các loại hình điện khí, điện gió trên bờ và năng lượng mới để đảm bảo thực hiện các dự án trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia”.

Theo quy định của dự thảo Luật, các loại hình năng lượng được ưu đãi mới chỉ bao gồm “điện khí, điện gió trên bờ và năng lượng mới” và chưa bao gồm ĐGNK. Đề nghị Chính phủ cho biết lý do không áp dụng các cơ chế đảm bảo tiến độ thực hiện theo quy hoạch đối với các loại hình năng lượng tái tạo khác là điện mặt trời, ĐGNK.

Để thể chế hóa quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 55-NQ/TW năm 2020 “Xây dựng các chính sách hỗ trợ và cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi”, đề nghị bổ sung loại hình điện gió ngoài khơi vào quy định tại khoản 4 Điều 27 dự thảo Luật.

Xem xét bổ sung cho tỉnh Cà Mau dự án Nhà máy điện khí LNG Cà Mau 3 

Về Điện Khí: Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Cà Mau đang hoạt động 02 Nhà máy điện: Cà Mau 1 và Cà Mau 2 tại Cụm Khí – Điện – Đạm. Tuy nhiên, dự kiến lượng khí cần bổ sung cho 02 nhà máy này trong giai đoạn 2024 – 2031 khoảng 0,5 – 1,2 triệu tấn/năm, do đó rất cần nguồn khí LNG nhập khẩu đảm bảo đủ cung cấp, vận hành.

Trong khi đó, dự án Nhà máy điện khí LNG Cà Mau 3, công suất 1.500MW đã có đất sạch, có quy hoạch kho chứa, cảng để nhập khẩu khí,… có phương án đấu nối lưới điện đảm bảo giải phóng công suất do nằm liền kề Nhà máy điện Cà Mau 1 và 2 hiện hữu và có cùng chủ đầu tư là Tổng Công ty Điện lực dầu khí Việt Nam thuộc Tập đoàn dầu khí Việt Nam, đồng thời được Thủ tướng Chính phủ có ý kiến kết luận tại buổi làm việc với tỉnh Cà Mau tại Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 18/01/2024; nếu dự án Nhà máy điện khí LNG Cà Mau 3 được triển khai sẽ xử lý được khó khăn về thiếu khí cho Nhà máy điện Cà Mau 1 và 2.

Kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục xem xét bổ sung cho tỉnh Cà Mau dự án Nhà máy điện khí LNG Cà Mau 3 công suất 1.500MW từ danh mục nguồn điện dự phòng sang chính thức trong lần điều chỉnh, bổ sung Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII tiếp theo làm cơ sở triển khai thực hiện.

Về Xuất Khẩu Điện: Đề án “Xuất khẩu điện tỉnh Cà Mau” đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận đưa vào chương trình công tác của Chính phủ theo Công văn số 647/VPCP-TH ngày 04/02/2023; theo đó, giao Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng đề án trình Bộ Công Thương thẩm định và đã được Bộ Công Thương có ý kiến tại Công văn số 3529/BCT-ĐL ngày 27/5/2024, trong đó đã đặt ra các vấn đề khó khăn về pháp lý: Bộ Chính trị chưa có chủ trương về xuất khẩu điện trực tiếp ra nước ngoài; chưa có quy định mua bán điện trực tiếp với nước ngoài không qua hệ thống điện quốc gia; chưa có quy định về trình tự, thủ tục, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án cáp ngầm vượt biển đi qua địa phận nhiều quốc gia để xuất khẩu điện và nhiều quy định khác về: khu vực, không gian biển phát triển dự án, thị trường mua bán điện trực tiếp với nước ngoài… cũng chưa được ban hành.

Kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sớm có ý kiến chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan tham mưu Thủ tướng Chính phủ giải quyết các khó khăn về pháp lý để phê duyệt đề án, làm cơ sở để tỉnh mời gọi nhà đầu tư nghiên cứu triển khai thực hiện Đề án…/.