Trong thời đại số hóa, việc lừa đảo qua mạng trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Người dùng cần phải cảnh giác và nhận biết các dấu hiệu lừa đảo để bảo vệ mình. Có rất nhiều hình thức lừa đảo tinh vi như lừa chiếm tài khoản Facebook, mạo danh các trang bán lẻ thương hiệu lớn, email lừa đảo… Vậy làm thế nào để tránh các gian lận và lừa đảo trên môi trường không gian mạng?
Theo PCWorld, nếu bạn cảm thấy giao dịch, dịch vụ, email hay trang web nào đáng ngờ, hãy kiểm tra theo các hướng dẫn sau trước khi móc hầu bao của bạn.
Ba dấu hiệu của một trang web hợp pháp
Hãy hi vọng rằng hầu hết các trang web mà bạn truy cập hoặc giao dịch đều là hợp pháp, nhưng vẫn cần kiểm tra chéo nếu bạn phải giao dịch qua mạng.
- Đường dẫn (URL) thường bắt đầu bằng https, đây là giao thức bảo mật đã được mã hóa bằng các chứng chỉ bảo mật SSL (Secure Sockets Layer) để bảo vệ dữ liệu giữa máy chủ và trình duyệt web.
- Ngoài ra, một vài trang web dùng các chứng nhận độc lập đáng tin cậy để bảo vệ như Norton Secured Seal (DigiCert), McAfee Secure (TrustedSite). Tại Việt Nam, các tên miền có đuôi .vn sẽ do Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) cấp phép.
- Kiểm tra thông tin WHOIS để biết tên chủ sở hữu và nơi đặt máy chủ. Riêng với các tên miền có đuôi .vn, bạn có thể sử dụng các dịch vụ tra cứu thông tin tên miền trong nước từ các nhà cung cấp dịch vụ như ESC. Hạn chế của phương pháp này là khó kiểm tra thông tin các tên miền bảo mật, trừ khi dùng dịch vụ tính phí của bên thứ ba.
Thường các trang web có thời gian hoạt động lâu dài thì sẽ có uy tín hơn.
Kiểm tra trang web lừa đảo
Để chủ động tránh các chiêu trò giả mạo, lừa đảo qua mạng, người dùng cần biết cách nhận biết và kiểm tra các trang web có dấu hiệu mạo danh, như sau:
Xác minh thông tin giao dịch trên trang web, nghĩa là cần đảm bảo rằng số điện thoại, địa chỉ email và địa chỉ cố định… đăng tải trên trang web đó có thực. Bạn có thể xác minh nhanh thông qua tìm kiếm trên Internet hoặc gọi điện.
Bên cạnh đó, bạn có thể kiểm tra qua các dịch vụ tra cứu của bên thứ ba hay của chính quyền. Tìm kiếm qua Google với từ khóa tên doanh nghiệp hoặc tên trang web, kết hợp với các từ khóa như “lừa đảo”, “đánh giá”, “phốt”…
Các quy tắc tối thiểu
Thời đại Internet bùng nổ khó kiểm soát nhưng đòi hỏi có niềm tin tương đối giữa các giao dịch qua mạng, bạn không thể quá cảnh giác tới mức tiêu cực khi mua sắm trực tuyến, hay nghi ngờ mọi trang web mà bạn truy cập và giao dịch.
Do vậy, để an toàn thì bạn cần chú ý các quy tắc tối thiểu sau:
- Đọc kỹ chi tiết hợp đồng, thỏa thuận, thông tin sản phẩm và chính sách liên quan. Các thông tin này thường dài và tẻ nhạt, nhất là thông tin bảo hành, nhưng nó đáng để đọc.
- Đừng để bị mức giá “khó tin” đánh lừa bạn, cái gì rẻ có thể vẫn dùng được, nhưng quá rẻ thì thường là không tốt.
- Tham khảo các bài đánh giá của khách hàng mua sản phẩm trên trang web đó, nhưng đừng vội tin vào một lượng lớn bài đánh giá chung chung kiểu “tuyệt vời”. Bởi khách hàng thực sự thường hay có đánh giá trung lập hoặc tiêu cực hơn. Do vậy, hãy đọc các đánh giá tiêu cực trước và để ý xem khách hàng nói gì hoặc công ty phản hồi gì.
- Kiểm tra các tùy chọn vận chuyển cũng như công ty nhận vận chuyển. Nếu công ty không cung cấp thông tin hoặc không có mã vận đơn để kiểm tra tình trạng đơn hàng thì hãy tìm một nhà cung cấp khác. Mã vận đơn là yếu tố thuận tiện để tra cứu thông tin vận chuyển đơn hàng, đến mức các dịch vụ nổi tiếng bảo thủ như bưu điện vẫn cung cấp.
- Chú ý chỉ thanh toán bằng thẻ tín dụng khi bạn xác định đó là trang web đáng tin cậy, để không bị đánh cắp các thông tin thẻ khi bạn nhập vào phần thanh toán. Dù ủng hộ thanh toán thẻ nhưng nếu không chắc về nhà cung cấp thì bạn nên chọn hình thức trả tiền khi nhận hàng.
- Tránh nhấp vào các liên kết trong email hoặc tin nhắn không rõ nguồn gốc, mạo danh ưu đãi, mua sắm hay rút thăm trúng thưởng. Không cung cấp thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, mật khẩu, ID cho bất kỳ chương trình khuyến mãi nào qua email, tin nhắn.
- Một mẹo nhỏ để xác nhận địa chỉ thực trong các địa chỉ liên kết gửi qua email, tin nhắn đó là di chuột tới liên kết và địa chỉ liên kết thực sự sẽ xuất hiện trong một hộp thoại nhỏ đi kèm.
- Tin tặc thường chiếm quyền điều khiển danh bạ của người dùng và gửi các email nhiễm mã độc dưới dạng từ bạn bè hoặc đồng nghiệp trong danh bạ. Nên tránh mở các tệp tin đính kèm email, trừ khi đã xác nhận.
- Nếu bạn là nhà báng hàng hoặc làm việc bằng website hãy tìm đến những nhà cung cấp uy tín, đại lý tên miền .vn của VNNIC và mua chứng chỉ số SSL để tăng tính bảo mật cho trang web của mình.
ESC là đơn vị cung cấp SSL và là nhà đăng ký tên miền .vn chính thức của VNNIC
Chứng chỉ số SSL sẽ là “ánh sáng” phục vụ cho trang web của bạn. Chỉ khi cài đặt SSL, trang web mới được bảo mật và tránh các thủ đoạn lừa đảo tinh vi. Bằng cách sử dụng các biện pháp bảo mật như SSL và lựa chọn các đơn vị cung cấp tên miền, chứng chỉ số uy tín ESC, người dùng có thể bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính của mình một cách hiệu quả. Luôn kiểm tra kỹ thông tin trước khi cung cấp dữ liệu và nhớ rằng, bảo mật là yếu tố không thể thiếu trong môi trường số hóa hiện nay.
PV