Sáng nay bạn bất chợt cảm thấy mệt mỏi? Lí do rất có thể là do ánh sáng. Thực tế, ánh sáng ảnh hưởng đến nhịp sinh học của cơ thể chúng ta mạnh hơn bất kỳ loại thuốc nào.
Ánh sáng tại nhà và công sở có thể làm thay đổi tâm trạng và thậm chí là ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Theo một tài liệu của Ủy ban Quốc tế về chiếu sáng (CIE) vào năm 2015 có nhan đề “Đề xuất sử dụng nguồn sáng hợp lý đúng thời điểm”, các ảnh hưởng phi thị giác của ánh sáng bao gồm các tác động đến đồng hồ sinh học, sự tỉnh táo, giấc ngủ và nhiều hơn thế nữa.
Theo CIE, kiến thức trong lĩnh vực này vẫn còn khá non trẻ, tuy nhiên, quan sát trong phòng thí nghiệm và các nghiên cứu thực nghiệm đã cho thấy những tác động có lợi đối với sức khỏe và năng suất của con người. Các tác động phi thị giác của ánh sáng phụ thuộc vào các yếu tố như quang phổ, cường độ, thời lượng, thời điểm…
Các nhà nghiên cứu đang tiến hành xem xét tác động của ánh sáng từ góc độ y tế. Giáo sư Tongsheng Mou – Giám đốc trung tâm nghiên cứu về chiếu sáng thông minh và các ảnh hưởng của nó tới sức khỏe của Trung Quốc đồng thời là nhà sáng lập ra công ty Sensing Instruments chuyên về thiết bị quang học chất lượng cao có chia sẻ một đôi nét về vấn đề này. Theo giáo sư, ánh sáng đóng một vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày của chúng ta, cho phép chúng ta nhìn thấy thế giới và tương tác với nó. Với các tác động phi thị giác, ánh sáng cũng có ảnh hưởng nhất định đến hành vi của con người. Nó tác động đến hệ thống hành vi, sinh lý và nội tiết và từ đó điều chỉnh nhịp sinh học của con người. Gần như tất cả mọi phản ứng hành vi của con người đều chịu sự điều chỉnh của ánh sáng. Thực tế là con người đang hàng ngày phải tiếp xúc với một lượng lớn ánh sáng nhân tạo, vì vậy việc quản lý giám sát môi trường sáng là một yêu cầu bức thiết nhằm tăng cường sức khỏe và giảm các tác động có hại của chúng tới con người.
Giáo sư Tongsheng Mou – Giám đốc trung tâm nghiên cứu về chiếu sáng thông minh và các ảnh hưởng của nó tới sức khỏe
Trong ngành công nghiệp chiếu sáng, việc phát triển sản phẩm đang đạt được những bước tiến đáng chú ý. Từ đèn LED thông thường, người ta chuyển sang nghiên cứu và phát triển hệ thống chiếu sáng vì con người, hứa hẹn mang lại những tác động tích cực đến sức khỏe, cảm xúc và sinh lý của con người thông qua việc giảm nhẹ nguồn sáng thông minh để mô phỏng các cấp độ của ánh sáng mặt trời trong ngày. Chiếu sáng vì con người là công nghệ chiếu sáng dựa trên cơ sở LED hướng tói sự tương thích giữa các đặc tính của ánh sáng và nhịp sinh học của con người. Đây là một lĩnh vực rất có triển vọng, thu hút sự quan tâm và đầu tư của các nhà sản xuất. Theo dự báo, thị trường này sẽ tăng trưởng từ mức 34 triệu USD trong năm 2015 lên đến 805 triệu USD vào năm 2020. Tất nhiên chiếu sáng vì con người vẫn còn là một khái niệm rất mới, các định nghĩa và tiêu chuẩn liên quan đến nó vẫn còn chưa được phát triển và hoàn thiện nên rất khó để dự đoán được thực trạng thị trường trong năm năm tới.
Công ty của giáo sư Tongsheng Mou hiện đang tập trung vào các thiết bị quang học chất lượng cao sử dụng trong công tác đo lường chất lượng chiếu sáng và đánh giá độ an toàn quang sinh học. Gần đây công ty đã phát triển đèn và hệ thống chiếu sáng “nhịp sống”, được chế tạo nhằm thúc đẩy một nhịp sinh học lành mạnh. Công nghệ mới này được kì vọng sẽ cải thiện giấc ngủ và năng suất lao động thông qua mô phỏng chu kì ngày/đêm thông thường.
Các sản phẩm mới giống như các đèn và hệ thống đèn này, cùng với các nghiên cứu gần đây của các tổ chức y tế và trường đại học lớn đã giúp gia tăng nhận thức của công chúng đối với mối liên hệ mật thiết giữa ánh sáng và sức khỏe. Công nghệ mới đã đề xuất thêm một phương án để hỗ trợ sức khỏe tối ưu thông qua việc sử dụng đúng ánh sáng vào đúng thời điểm cho đúng mục đích.
Tác động của ánh sáng lên cơ thể người mở ra một cơ hội mới cho việc thúc đẩy nền công nghiệp chiếu sáng cũng như các tiêu chuẩn và chỉ dẫn mới về chiếu sáng. Trong tương lai, các tiêu chuẩn quốc tế về chiếu sáng sẽ cung cấp nền tảng cho một ngôn ngữ thống nhất liên quan đến thiết kế sản phẩm, sản xuất và thử nghiệm cho công nghệ mới mang tính nghệ thuật này, đồng thời chúng cũng góp phần đảm bảo an toàn công và bảo vệ người tiêu dùng.
Công nghệ chiếu sáng ngày một phát triển và sẽ cho thấy các ưu, khuyết điểm liên quan đến hiệu suất năng lượng, và chất lượng ánh sáng. Tuy nhiên, có một điều sẽ không thay đổi đó là tầm quan trọng của các tiêu chuẩn. Chất lượng, hiệu suất và độ an toàn của môi trường chiếu sáng, chưa kể đến chất lượng cuộc sống của con người đều phụ thuộc vào chúng. Điều này đòi hỏi sự chung tay vì một tương lai tươi sáng hơn.
Mặc dù các nhà nghiên cứu khoa học vẫn còn đặt ra khá nhiều câu hỏi cho lĩnh vực này, những kết quả bước đầu thu được từ việc áp dụng các khám phá mới về các tác động phi thị giác của ánh sáng đã mở ra một tương lai đầy hứa hẹn cho sự phát triển. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, vẫn cần tiến hành các điều tra và nghiên cứu chuyên sâu hơn về mối quan hệ giữa ánh sáng và sức khỏe trước khi có thể phát triển công nghệ chiếu sáng vì con người thực sự.
(Theo: ISO)